Jeugdzorg

Jeugdzorg is een algemene omschrijving voor alle maatschappelijke zorgvoorzieningen voor jeugdigen. Dus alles naast en buiten de directe primaire opvoedingsrelatie van ouders voor hun kinderen. Meestal (en meer specifiek) zal het gaan om zorg voor kinderen die in de problemen komen. Hiertoe bestaan in Nederland instellingen als Raad voor de Kinderbescherming en Bureau Jeugdzorg, en in België het Comité voor Bijzondere Jeugdzorg.De jeugdzorg bestaat uit zowel private als overheidsorganisaties.

Geschiedenis

Sinds de negentiende eeuw is de maatschappelijke verantwoordelijkheid voor de jeugd langzaam maar stelselmatig toegenomen. Markante momenten waren de invoering van het Kinderwetje van Van Houten in 1874 en van de ondertoezichtstelling in 1922.

Regelmatig zijn er sinds de zestiger jaren van de twintigste eeuw ook geluiden te horen dat de verantwoordelijkheid van de staat voor de jeugdzorg teveel groeit. In 2009 uitten verschillende deskundigen, maar ook de minister voor Jeugd-en Gezin, André Rouvoet, daarover hun zorg. Dit laatste probleem speelde zich in Nederland in veel heftigere mate af dan in België waardoor in 2007 het verschijnsel ontstond van de jeugdzorgvluchtelingen. Dit zijn mensen die vanuit Nederland naar elders (voornamelijk België) vluchten om overmatige jeugdzorg in Nederland (uithuisplaatsingen, ondertoezichtstellingen) te ontvluchten. De Nederlandse Nationale ombudsman betitelde de Nederlandse jeugdzorg in 2009 als "gedragsgestoord".

De recente snelle toename van de jeugdzorgbemoeienis, en de daarbij behorende toename van de wachtlijsten, wordt volgens de meeste critici veroorzaakt door de omslag die plaatsvond na de zaak Savanna in 2003. In deze zaak werd een medewerker (voogd) van een voogdijinstelling vervolgd vanwege een verondersteld nalaten om gepaste zorg te verlenen waardoor de moeder en stiefvader van het meisje haar konden ombrengen. Hierdoor zou vervolgens steeds sneller zijn ingegrepen door bureaus jeugdzorg. Maar ook is de stelling geuit dat in feite zaken als die van Savanna en het meisje van Nulde juist veroorzaakt werden door een overmaat aan staatsbemoeienis. Aangevoerd wordt hierin dat in de diverse gevallen de vader van de overleden kinderen buiten spel was gekomen dan wel gezet.